Viêm Dạ Dày: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Nguyễn Thu - Đăng ngày: 23/08/2021

Đánh giá bài viết

Viêm dạ dày là bệnh lý khá phổ biến ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Theo số liệu thống kê, cứ 1000 người thì có 8 người bị viêm cấp tính và 2 người bước vào giai đoạn mãn tính. Vậy làm thế nào để biết viêm dạ dày có triệu chứng gì, nguy hiểm ra sao và cách điều trị thế nào? Hãy đọc bài viết sau để tìm hiểu thông tin hữu ích về bệnh này.

Bệnh viêm dạ dày là gì?

Viêm dạ dày là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng các vấn đề đang xảy ra ở lớp niêm mạc dạ dày như viêm, sưng. Nguyên nhân gây tình trạng này thường do virus, vi khuẩn xâm nhập, gây ảnh hưởng.

Viêm dạ dày có thể xảy ra bất ngờ (gọi là viêm dạ dày cấp tính), hoặc kéo dài trong một thời gian rất dài (viêm dạ dày mãn tính). Bệnh ở tình trạng nhẹ không gây nguy hiểm cho tính mạng, có thể cải thiện tốt nếu như được điều trị sớm, đúng cách. Tuy nhiên, bệnh nếu để lâu, diễn tiến nặng có thể gây ra một số biện chứng nguy hiểm như: Viêm loét, ung thư, xuất huyết dạ dày.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm dạ dày

Các dấu hiệu viêm dạ dày giai đoạn nhẹ thường không quá rõ ràng, không gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe. Người bệnh chỉ có thể phát hiện tình trạng viêm nhiễm ở giai đoạn sớm khi thực hiện các thủ thuật nội soi, siêu âm,… Một số triệu chứng của bệnh có thể kể đến như:

Triệu chứng viêm dạ dày ở mức độ nhẹ

Ở trường hợp viêm nhiễm nhẹ, người bệnh có thể xuất hiện một số dấu hiệu sau:

Triệu chứng giai đoạn nhẹ không quá rõ ràng

Có cảm giác đau rát ở vùng thượng vị (phần bụng phía trên rốn, dưới xương sườn). Cơn đau thường tệ hơn hoặc có thể đỡ hơn sau khi ăn no.
Cảm giác buồn nôn, hoặc nôn.
Căng tức vùng thượng vị, bụng đầy.

Dấu hiệu viêm dạ dày ở mức độ nặng

Cũng có lúc người bệnh gặp tình trạng xuất huyết dạ dày khi bị viêm nhiễm nặng. Tuy nhiên, các biểu hiện nặng ít khi xảy ra, trừ khi lúc đó bệnh ở mức độ nặng dẫn đến viêm loét.

Xuất hiện cảm giác buồn nôn, nôn ra máu. Màu máu có thể giống với màu của bã cà phê).
Khi bị bệnh nặng, người bệnh có thể bị tiêu chảy hoặc đi ngoài phân đen như hắc ín.
Khi lớp niêm mạc dạ dày bị ăn mòn khiến lớp mô bên dưới bị tiếp xúc trực tiếp với dịch vị acid thì người bệnh sẽ bị đau dạ dày dữ dội, chảy máu dạ dày, viêm loét dạ dày.

Để ngăn chặn bệnh diễn tiến nặng ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như các nguy cơ biến chứng nguy hiểm, ngay khi thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, người bệnh nên chủ động thăm khám và điều trị sớm.

Nguyên nhân bị viêm dạ dày do đâu?

Theo các bác sĩ, nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm dạ dày là do người bệnh mắc phải các tình trạng như: bệnh Crohn, bệnh sarcoidosis (u hạt), nhiễm khuẩn…. Các vi khuẩn, virus này sẽ xâm nhập và gây tổn thương lên vùng niêm mạc dạ dày và dẫn đến viêm nhiễm. Cụ thể, một số tác nhân gây bệnh chủ yếu gồm:

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do vi khuẩn, virus

Nhiễm khuẩn đường ruột: Hầu hết mọi người đều nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày. Tuy nhiên, số người bị phát triển thành chứng viêm dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa thì chiếm số ít. Theo các bác sĩ, để phát triển thành yếu tố viêm có thể do di truyền hoặc do người đó có lối sống không lành mạnh (hút thuốc, chế độ ăn không hợp lý).
Thường xuyên sử dụng các thuốc giảm đau: Các loại thuốc nhóm Nsaids có tác động mạnh, dễ dẫn đến tình trạng viêm dạ dày cấp và mãn tính. Nguyên nhân được cho là, khi dùng thuốc thường xuyên, lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày sẽ bị tổn thương gây viêm.
Tuổi tác: Tuổi càng cao, lớp niêm mạc dạ dày càng mỏng vì thế nguy cơ bị viêm càng cao. Không chỉ thế, người lớn tuổi cũng có nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP hoặc bị rối loạn tự miễn cao hơn người trẻ.
Ăn uống không khoa học: Người thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá có nguy cơ bị viêm dạ dày cao hơn so với người khác. Các đồ có chất kích thích khi đi vào dạ dày nó sẽ làm ích ứng, ăn mòn lớp niêm mạc khiến chúng dễ bị tổn thương và gây viêm.
Căng thẳng, mệt mỏi: Tình trạng căng thẳng khiến cơ thể bị suy nhược, sức đề kháng kém, vi khuẩn, virus dễ có cơ hội xâm nhập và gây bệnh.
Mắc chứng rối loạn tự miễn: Khi cơ thể tự tạo ra kháng thể tấn công tế bào niêm mạc khỏe mạch mà gặp phản ứng tự miễn thì nó sẽ làm suy giảm yếu tố bảo vệ. Chứng rối loạn tự miễn này xảy ra khi cơ thể thiếu vitamin B12, do bệnh Hashimoto, tiểu đường type 1.
Một số bệnh lý khác như HIV/AIDS, bệnh Crohn, nhiễm ký sinh trùng cũng là nguyên nhân gây viêm dạ dày cấp và mãn tính.

Các phương pháp chẩn đoán chính xác tình trạng viêm dạ dày

Để có thể kịp thời nhận biết hoặc cấp cứu viêm đau dạ dày trong trường hợp khẩn cấp thì chẩn đoán viêm dạ dày là một trong những bước quan trọng. Để chẩn đoán chính xác bệnh dựa trên các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ thực hiện một số thủ thuật thăm khám như xét nghiệm, nội soi, siêu âm,…

Xét nghiệm máu tìm vi khuẩn HP

Khi bị nhiễm vi khuẩn HP, cơ thể sẽ tự sản sinh ra kháng thể HP. Loại kháng thể này sẽ có ở trong máu. Cho nên, khi xét nghiệm máu tìm được kháng thể này thì có thể khẳng định người đó nhiễm vi khuẩn HP.

Đây là loại xét nghiệm phổ biến, xuất hiện ở hầu hết các cơ sở y tế. Tuy nhiên, đây không phải là loại xét nghiệm được áp dụng phổ biến vì khả năng dương tính giả khá cao do vi khuẩn HP tồn tại ở nhiều khu vực khác nhau. Hiện nay, xét nghiệm máu ít được áp dụng hơn so với trước.

Xét nghiệm phân

Nếu trong dạ dày có vi khuẩn HP, sẽ được đào thải qua đường phân. Do đó, muốn biết người bị viêm dạ dày có phải do vi khuẩn HP không thì bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm phân.

Thông qua phản ứng miễn dịch huỳnh quang, các bác sĩ sẽ có thể tìm thấy vi khuẩn HP một cách chính xác. Đây là một xét nghiệm tương đối dễ dàng, cho kết quả cao, chi phí hợp lý, được ưu tiên trong việc đánh giá khuẩn khuẩn HP gây viêm dạ dày. Tuy nhiên, biện pháp này cho kết quả chậm, việc lấy mẫu xét nghiệm gây mất vệ sinh nên hiện nay ít cơ sở y tế thực hiện biện pháp này.

Xét nghiệm hơi thở (Urea Breath Test)

Test hơi thở để phát hiện vi khuẩn HP là phương pháp được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo đó, người bệnh sẽ hà hơi vào dụng cụ test (có thể là bóng hoặc thẻ). Sau đó, bác sĩ sẽ lấy mẫu mang đi phân tích và đánh giá.

Phương pháp này cho kết quả nhanh, chính xác, thời gian thực hiện khá nhau, hữu ích cho mọi đối tượng. Do vậy, cách kiểm tra này được sử dụng phổ biến ở nhiều cơ sở khám, chữa.

Nội soi đường tiêu hóa trên

Để chẩn đoán viêm dạ dày bác sĩ có thể áp dụng kỹ thuật nội soi tiêu hóa trên. Đây là phương pháp ứng dụng trong kiểm tra vi khuẩn HP và hầu hết các tình trạng viêm nhiễm đường tiêu hóa.

Nội soi dạ dày để kiểm tra chính xác tình trạng bệnh

Theo đó, bác sĩ sẽ dùng một ống nội soi nhỏ, mềm có gắn camera nhỏ ở đầu rồi luồn vào bên trong dạ dày thông qua đường mũi, đường miệng. Ống nội soi sẽ đi qua ống thực quản để xác định vị trí loét.

Thông qua hình ảnh, các bác sĩ sẽ chẩn đoán được tình trạng, vị trí của viêm loét. Ngoài ra, để xác định có vi khuẩn HP hay không bác sĩ sẽ cần làm thêm một bước nữa. Một hình ảnh sinh thiết quanh vị trí bị tổn thương trong dạ dày sẽ được lấy ra bên ngoài để làm xét nghiệm Clo Test hoặc thực hiện nuôi cấy vi khuẩn.

Nội soi tiêu hóa được đánh giá cao vì tính chuẩn xác lớn. Đồng thời nó có thể giúp bác sĩ có cái nhìn khái quát nhất về tình trạng viêm dạ dày để từ đó có thể đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất.

Chụp X-quang đường tiêu hóa

Đây là phương pháp bác sĩ sẽ sử dụng tia X để tạo ra một hình ảnh bên trong cơ quan đường tiêu hóa gồm thực quản, ruột non, dạ dày. Theo đó, để cho vết viêm loét được nhìn rõ hơn trên hình ảnh kết quả, trước khi thực hiện chụp X-quang, bệnh nhân sẽ được cho uống thuốc cản quang theo hướng dẫn.

Bệnh viêm dạ dày có nguy hiểm không?

Viêm dạ dày ở mức độ nhẹ, cấp tính thì nó chỉ gây ra những cảm giác đau rát, khó chịu. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính. Khi đó, rất có thể nó gây nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Viêm dạ dày không điều trị sớm sẽ gây biến chứng nguy hiểm — Bệnh nếu không điều trị sớm dễ gây biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe

Chảy máu dạ dày (xuất huyết tiêu hóa):

Đây là biến chứng thường gặp nhất khi bị viêm dạ dày. Khi ở dạ dày hình thành những vết loét và không được điều trị kịp sẽ khiến viêm loét lan rộng và gây xuất huyết. Người bệnh có thể bị nôn hoặc đi ngoài ra máu.

Nếu tình trạng chảy máu dạ dày ở mức độ nhẹ, người bệnh sẽ gặp một số triệu chứng như đau bụng dữ dội, cơ thể bị suy nhược. Tuy nhiên, tình trạng ở mức độ nặng, tính mạng người bệnh có thể bị đe dọa. Cho nên, cần sớm có biện pháp để ngăn cản kịp thời.

Biến chứng thủng dạ dày

Khi tình trạng viêm loét ở mức quá nghiêm trọng, tình trạng thủng dạ dày có thể xảy ra. Triệu chứng của bệnh là tình trạng đau thượng vị dữ dội, khó thở, mặt mũi tái xanh, cơ bụng căng cứng, toát mồ hôi, tay chân lạnh, tụt huyết áp,…

Đây là một biến chứng rất nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Cho nên, ngay sau khi gặp các triệu chứng này, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện ngay để các bác sĩ có hướng điều trị kịp thời.

Biến chứng ung thư khi bị viêm dạ dày

Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh viêm dạ dày đó chính là ung thư dạ dày. Khi đó, ở dạ dày của người bệnh sẽ xuất hiện những khối u ác tính.

Đây là một loại ung thư rất phổ biến hiện nay. Nguy cơ di căn của loại ung thư này cũng rất cao. Nếu phát hiện muốn ,việc điều trị rất khó khăn, tỉ lệ tử vong rất cao.

Điều trị viêm dạ dày như thế nào cho hiệu quả tốt nhất?

Có thể thấy, viêm dạ dày là tình trạng phổ biến nhưng nếu không điều trị sớm và kịp thời nó nó sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng. Cho nên, ngay sau khi có những dấu hiệu, người bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Phương pháp điều trị phổ biến hiện nay là dùng thuốc. Các nhóm thuốc tây y thường dùng gồm thuốc giảm đau, giảm viêm và được áp dụng phổ biến nhất hiện nay. Theo đó, một số loại thuốc chữa viêm dạ dày thường được bác sĩ kê cho bệnh nhân bao gồm:

Các nhóm thuốc điều trịu bệnh cần được dùng theo chỉ định của bác sĩ

Nhóm thuốc kháng diệt vi khuẩn H. pylori

Ngay sau khi phát hiện vi khuẩn HP trong dạ dày của bệnh nhân, các bác sĩ sẽ thường chỉ định dùng các loại kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn. Một số loại thuốc được sử dụng kết hợp như: Clarithromycin, amoxicillin hoặc metronidazole.

Điều quan trọng nhất khi dùng kháng sinh là dùng đủ liều lượng. Cho nên, người bệnh cần tuyệt đối tuân theo chỉ định dùng thuốc của bác sĩ. Bạn không được tự ý ngưng thuốc, hoặc tăng giảm liều lượng.

Nhóm ức chế bơm proton (PPI)

Nhóm ức chế bơm proton có tác dụng giảm tiết acid dạ dày từ đó có thể làm ức chế hoạt động của tế bào hoạt sản xuất acid. Khi đó nó sẽ giúp giảm tình trạng viêm nhiễm và đau hiệu quả.

Một số loại thuốc phổ biến được sử dụng như Omeprazole, Rabeprazole, Esomeprazole,… Một điều người bệnh cần chú ý là nhóm thuốc này thường gây ra một số phản ứng phụ như tăng nguy cơ gãy xương. Cho nên, bạn cần dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Nhóm thuốc chẹn Histamin H2

Nhóm chẹn Histamin H2 có tác dụng giảm acid phóng thích trong đường tiêu hóa. Từ đó nó giúp giảm bớt các triệu chứng đau, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi thương tổn. Các thuốc chẹn histamin H2 được sử dụng phổ biến hiện nay gồm: Famotidine, Nizatidine, Cimetidine… Nhóm thuốc này có tác dụng nhanh nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như táo bón, tiêu chảy…

Các loại thuốc tây y chữa viêm dạ dày đều là biện pháp được sử dụng phổ biến nhất vì nó cho tác dụng nhanh. Tuy nhiên, dùng thuốc tân dược sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt, buồn ngủ, tiêu chảy, chướng bụng… Do đó, người bệnh cần dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ để không ảnh hưởng tới sức khỏe.

Các biện pháp phòng tránh bị viêm dạ dày

Có thể thấy, viêm dạ dày là tình trạng gây ra rất nhiều phiền toái cho sức khỏe, cuộc sống của người bệnh. Cho nên, ngoài việc áp dụng phương pháp điều trị, người bệnh cũng cần lưu ý đến vấn đề phòng bệnh. Một số biện pháp ngăn ngừa bệnh có thể kể đến như:

Ăn kỹ, nhai lâu, hạn chế vận động ngay sau khi ăn.
Không nên ăn quá no, chia nhỏ bữa ăn để tránh tăng áp lực lên dạ dày.
Hạn chế ăn chung bát, chung đũa chén với người khác.
Luôn rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn.
Thực hiện ăn chín, uống sôi để tránh vi khuẩn HP xâm nhập.
Hạn chế dùng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích.

Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây tươi.
Có chế độ nghỉ ngơi, sinh hoạt lành mạnh.
Chăm chỉ tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng.

Viêm dạ dày là bệnh phổ biến, bệnh có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, tính mạng nếu không được điều trị sớm, đúng cách. Do đó, ngay sau khi phát hiện bệnh, người bệnh cần đến ngay trung tâm y tế để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, tìm nguyên nhân vào có hướng điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng nguy hiểm.