Đau Dạ Dày Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Hiện nay, tình trạng đau dạ dày ở trẻ em ngày càng trở nên phổ biến. Bệnh gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, sức khỏe và sự phát triển của bé. Tình trạng đau dạ dày ở trẻ nhỏ nếu không được điều trị sớm sẽ dễ diến tiến sang mãn tính và dẫn đến các tình trạng suy dinh dưỡng, chậm 

Nguyên nhân gây nên bệnh đau dạ dày ở trẻ em

Trẻ nhỏ thường mắc các vấn đề về dạ dày như viêm loét dạ dày, xuất huyết dạ dày… Do ở trẻ nhỏ hệ tiêu hóa chưa được hoàn thiện và sức đề kháng còn non yếu nên các loại vi khuẩn, virus dễ dàng tấn công gây ra những bệnh lý nguy hiểm về hệ tiêu hóa. Các chuyên gia chỉ ra rằng, bệnh đau dạ dày ở trẻ em thường do các nguyên nhân sau:

• Di truyền: Đau dạ dày là bệnh có yếu tố di truyền. Nếu cha mẹ có tiền sử mắc các bệnh về đường tiêu hóa, về dạ dày thì tỉ lệ trẻ nhỏ được sinh ra có nguy cơ mắc cao hơn. Vì thế thì có những trẻ nhỏ mới sinh ra đã bị đau dạ dày.
• Vi khuẩn Hp (Helicobacter pylori): Đây là loại vi khuẩn có thể gây tổn thương và phá hủy niêm mạc thành dạ dày. Vi khuẩn Hp xâm nhập vào cơ thể trẻ, chúng sẽ ký sinh ở niêm mạc và gây nên ổ viêm loét ở dạ dày, khiến trẻ bị đau dạ dày, buồn nôn, chán ăn…

• Không đảm bảo vệ sinh ăn uống: Theo thói quen của những người mẹ Việt. Khi còn nhỏ, trẻ chưa thể nhai nuốt thức ăn, mẹ thường có thói quen mớm đồ ăn cho trẻ. Với cách đó, vô tình những thói quen ấy khiến vi khuẩn và các nguyên nhân gây hại từ cơ thể mẹ truyền sang con. Điều đó gây ra tình trạng đau dạ dày ở trẻ em.
• Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Chế độ ăn uống có ảnh hưởng rất lớn đến hệ tiêu hóa của trert. Trường hợp mẹ xây dựng chế độ ăn cho con không khoa học, cho bé ăn không đúng bữa, đúng giờ, ăn các món chiên, xào,… có thể khiến trẻ nhỏ dễ bị đau dạ dày.
• Tâm lý: Vào lứa tuổi đi học, trẻ cũng phải chịu khá nhiều áp lực từ môi trường xung quanh cũng như sách vở, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến dạ dày của trẻ.
• Lạm dụng thuốc: Khi còn nhỏ, hệ tiêu hóa và sức đề kháng của trẻ còn non yếu dẫn đến thường xuyên ốm đau, bệnh tật. Có rất nhiều trường hợp cha mẹ lạm dụng cho trẻ dùng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm… trong thời gian dài hoặc dùng với liều lượng quá mức cho phép khiến cho acid trong dạ dày thay đổi, gây tổn thương niêm mạc, viêm loét thành dạ dày, đau dạ dày ở trẻ em…

Triệu chứng đau dạ dày ở trẻ em

Trẻ nhỏ hay đau ốm nên không ít cha mẹ nhầm lẫn triệu chứng đau dạ dày với các bệnh lý khác. Triệu chứng đau dạ dày xảy ra khi niêm mạc bị tổn thương. Sau đây là một số triệu chứng đau dạ dày ở trẻ em mà cha mẹ cần quan tâm:

• Khi trẻ bị đau bụng trên hoặc quanh rốn cũng là một dấu hiệu báo hiệu chứng đau dạ dày ở trẻ em. Cơn đau dữ dội xuất hiện vào lúc tiêu hóa thức ăn và lúc ngủ kéo dài lên tới hàng giờ đồng hồ.
• Khi thấy trẻ lười ăn hoặc ăn không ngon miệng cũng là một trong những triệu chứng mà cha mẹ cần lưu tâm
• Khi bị đau dạ dày, khả năng hấp thụ dinh dưỡng cũng kém nên trẻ dễ bị giảm cân hoặc tăng cân chậm.

• Những dấu hiệu ợ chua, ợ hơi, ợ nóng, căng tức bụng, nôn và buồn nôn có thể do niêm mạc dạ dày bị tổn thương gây rối loạn tiết acid dịch vị. Acid dạ dày trào ngược lên gây cảm giác ợ hơi, ngứa họng, khiến trẻ ho mạnh và liên tục. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm loét dạ dày, tá tràng và xuất huyết dạ dày.
• Nếu trẻ bị xuất huyết nhiều mà không phát hiện, lâu dần khiến trẻ bị thiếu máu.
• Khi bị xuất huyết dạ dày, trẻ đi ngoài thường có phân đen hoặc kèm theo máu.
• Những cơn đau kéo dài sẽ khiến trẻ mệt mỏi, không còn vui vẻ và linh hoạt như trước. Cơ thể xanh xao, chóng mặt, suy nhược đáng kể.

Trẻ nhỏ bị đau dạ dày có nguy hiểm không?

Đau dạ dày ở trẻ em là bệnh phổ biến và có thể gây ra các ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của bé, nếu không chữa trị kịp thời. Khi bệnh còn nhẹ, trẻ có thể chỉ bị chán ăn, đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi… dẫn đến bị sụt cân, tăng cân chậm. Nếu phát hiện và điều trị kịp thời sẽ không gây ra những hậu quả đáng tiếc, trẻ vẫn được phát triển theo đúng độ tuổi của mình.

Nhưng khi bệnh đã có những biến chứng nguy hiểm có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần của trẻ. Những hậu quả nghiêm trọng nếu bệnh không được phát hiện và chữa trị kịp thời như:

• Trào ngược dạ dày thực quản: Dạ dày tăng tiết dịch axit đột ngột gây trào ngược dạ dày, thực quản.
• Viêm loét dạ dày – tá tràng: Ổ viêm loét ngày càng lan rộng khiến tần suất cơn đau nhiều hơn, ợ chua, ợ hơi liên tục khiến trẻ chán ăn, sợ ăn. Điều này ảnh hưởng rất lớn sức khoẻ và sự phát triển của trẻ.
• Hẹp môn vị: Viêm loét lâu ngày lan rộng gây sưng và dẫn đến hẹp môn vị vì thế mà gây ra cho trẻ những cơn đau đớn mỗi khi nằm, ăn uống…
• Xuất huyết tiêu hóa: Viêm loét trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến các mạch máu, gây ra xuất huyết dạ dày. Xuất huyết dạ dày là biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh đau dạ dày ở trẻ em.

Các phương pháp chữa đau dạ dày an toàn, hiệu quả

Cơ thể trẻ nhỏ rất nhạy cảm trong khi sức đề kháng còn yếu. Khi xuất hiện các triệu chứng đau dạ dày cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để điều trị kịp thời. Dưới đây là một số phương pháp chữa đau dạ dày ở trẻ em thường được bác sĩ Đông y, Tây y điều trị và cũng có một số phương pháp mà cha mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà.

Chữa đau dạ dày ở trẻ em ngay tại nhà

Những phương pháp chữa đau dạ dày cho trẻ em được cha mẹ áp dụng ngay tại nhà thường liên quan đến các vấn đề về chế độ ăn uống và sinh hoạt. Ngoài việc xây dựng chế độ đúng khoa học, cha mẹ có thể áp dụng một số phương pháp chữa đau dạ dày ngay tại nhà để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Massage bụng nhẹ nhàng 

Đây là phương pháp chữa đau dạ dày ở trẻ em đơn giản nhất. Cha mẹ chỉ cần dùng một ít dầu ấm hoặc dầu ô liu, sau đó thoa lên vùng bụng quanh rốn. Làm ấm bàn tay rồi massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ. Massage cho đến khi thấy bé đã đỡ đau và  cảm thấy thoải mái hơn.

Chườm ấm để làm dịu cơn đau

Khi thấy trẻ bị đau tức dụng, cha mẹ có thể dùng túi chườm ấm áp lăn lên bụng bé khoảng 1-3 lần mỗi ngày, mỗi lần 15-20 phút. Phương pháp này rất hiệu quả để đẩy lùi các cơn đau, bụng của bé được xoa dịu, sưởi ấm và dễ chịu hơn.

Dùng mật ong và gừng tươi để chữa đau dạ dày ở trẻ em

Kết hợp gừng và mật ong mang đến kết quả nhanh chóng và hiệu quả. Vì mật ong có khả năng kháng khuẩn, chống viêm tốt, giúp tiêu diệt các loại vi khuẩn có hại trong hệ tiêu hóa. Gừng ấm, có vị cay nên rất hiệu quả trong việc làm giảm triệu chứng đau nhức và tăng cường tuần hoàn máu.

Nguyên liệu gồm 

• 1 củ gừng tươi.
• ½  thìa cà phê mật ong nguyên chất

Cách thực hiện

• Gừng tươi gọt sạch vỏ, rồi rửa sạch.
• Thái lát mỏng cho vào cối giã, lọc lấy phần nước cốt và bỏ bã gừng.
• Trộn ¼ thìa cà phê nước cốt gừng với ½ chìa cà phê mật ong.
• Cho trẻ uống ngay sau khi hỗn hợp được trộn.

Cho trẻ uống 2 lần mỗi ngày sẽ mang đến kết quả rõ rệt. Với trẻ dưới 2 tuổi, cha mẹ nên pha loãng với nước để trẻ dễ uống và an toàn hơn.

Chữa đau dạ dày ở trẻ em bằng sữa chua

Theo kết quả nghiên cứu, sữa chua có tính mát, chứa nhiều lợi khuẩn rất tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa tình trạng đau dạ dày ở trẻ em.

Ăn sữa chua mỗi ngày giúp hạn chế cơn đau, hỗ trợ tiêu hóa và tăng sức đề kháng cho trẻ. Tuy nhiên, chỉ nên dùng một lượng vừa đủ, nếu bé ăn quá nhiều sẽ rất dễ bị lạnh bụng, tiêu chảy…

Cho trẻ uống nhiều nước

Cha mẹ nên xây dựng cho trẻ có thói quen uống đủ nước mỗi ngày để cân bằng lượng acid trong dạ dày, ngăn ngừa các triệu chứng như chướng bụng, đầy hơi, ợ nóng… Uống đủ nước, thức ăn cũng sẽ được hấp thu và chuyển hóa dễ dàng hơn. Khi cơn đau dạ dày xuất hiện, mẹ nên cho bé uống ngay một cốc nước ấm cơn đau sẽ giảm đi nhanh chóng.

Nghệ tươi và nước dừa chữa đau dạ dày ở trẻ em rất hiệu quả

Nghệ tươi có tính chống viêm, kháng khuẩn giúp ngăn ngừa tăng tiết dịch vị, giảm nguy cơ viêm loét dạ dày. Còn nước dừa chứa hàm lượng vitamin và khoáng chất dồi dào như vitamin C, kali, canxi, sắt, đồng, kẽm, magie… có tác dụng kháng viêm, giảm đau và làm lành tổn thương niêm mạc hiệu quả. Nước dừa cũng chứa nhiều loại enzyme như axit phosphate, dehydrogenase, catalase … hỗ trợ tiêu hóa thức ăn ở dạ dày.

Nguyên liệu:

• 1 củ nghệ tươi
• 1 cốc nước dừa tươi.
• Nồi nước

Cách thực hiện

• Nghệ tươi cạo vỏ, rửa sạch, sau đó thái lát mỏng.
• Cho nghệ vừa thái lát vào nồi nước dừa và đun sôi khoảng 10 phút.
• Uống 3 lần/ngày và cho trẻ dùng khi còn ấm.

Sử dụng thuốc Tây chữa đau dạ dày cho trẻ em

Tây y là phương pahos chữa đau dạ dày phổ biến nhất hiện nay. Một số loại thuốc chữa đau dạ dày phổ biến ở trẻ em hiện nay như:

• Nexium: Thuốc được điều chế dưới dạng cốm và bột có tác dụng hỗ trợ phục hồi và chữa lành các tổn thương trong niêm mạc dạ dày.
• Yumangel: Thuốc được bào chế dạng gel, có mùi thơm nhẹ dễ uống. Thuốc có tác dụng giảm đau và giảm các triệu chứng buồn nôn, đầy hơi cho bé. Một số tác dụng phụ có thể gặp phải: tiêu chảy, táo bón…
• Phosphalugel: Thuốc được bào chế dưới dạng sữa để bé dễ uống và hấp thụ tốt hơn. Có tác dụng giảm đau phù hợp với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
• Gastropulgite: Thuốc được bào chế dưới dạng bột pha. Có tác dụng giảm đau nhanh, điều trị đầy hơi, ợ chua… Là loại thuốc tốt cho hệ tiêu hóa và ít gây tác dụng phụ nên được nhiều ba mẹ tin dùng.

Những loại thuốc trên đều khá an toàn cho bé nhưng khi sử dụng cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Dùng thuốc Đông y để chữa đau dạ dày ở trẻ em

Các bài thuốc Đông y là một phương pháp tốt rất được ưa chuộng hiện nay. Đông y sử dụng các dược liệu tự nhiên, gia giảm theo công thức nhất định để cân bằng dược tính vốn có của thảo mộc. Những bài thuốc Đông y được chiết xuất từ thiên nhiên, nên chúng lành tính, an toàn và tiết kiệm chi phí hơn. Cha mẹ có thể hoàn toàn yên tâm khi sử dụng các bài thuốc chữa đau dạ dày ở trẻ em bằng Đông y mà không cần lo ngại về vấn đề tác dụng phụ.

Tuy nhiên, tùy vào thể trạng của trẻ mà đơn thuốc cũng khác nhau. Vậy nên cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế khám sau đó đưa đi bốc thuốc tại cơ sở uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả hơn. Kiên trì sử dụng các bài thuốc sắc Đông y kết hợp với phương pháp cải thiện bệnh tại nhà, chắc chắn bệnh đau dạ dày ở trẻ nhỏ sẽ nhanh chóng được loại bỏ.

Lưu ý phòng ngừa đau dạ dày ở trẻ em

Để phòng ngừa bệnh đau dạ dày ở trẻ em, cha mẹ nên rèn cho trẻ thói quen ăn uống, sinh hoạt lành mạnh. Bên cạnh đó cha mẹ giúp trẻ nhận thức về hành động của mình, hướng dẫn bé áp dụng những nguyên tắc sau đây:

• Giữ vệ sinh cá nhân mỗi ngày, rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và đi từ ngoài về.
• Dùng riêng các vật dụng cá nhân như khăn mặt, bàn chải đánh răng… để phòng ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn do tiếp xúc.

• Giữ vệ sinh nhà cửa và môi trường xung quanh luôn sạch sẽ
• Không cho trẻ vui chơi ở những nơi nhiều rác bẩn, ẩm thấp.
• Không nên mớm đồ ăn cho trẻ, dạy trẻ thói quen tự nhai, nhai chậm.
• Ăn các loại hoa quả, trái cây và rau củ tươi để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
• Cho trẻ ăn, ngủ đúng đủ giấc
• Nên thường xuyên thay đổi thực đơn để tạo cho bé cảm giác thèm ăn, không để bé ăn quá no hoặc quá đói.
• Rèn cho trẻ thói quen ăn chín uống sôi, không ăn sống, không ăn tái… Do hệ tiêu hóa của trẻ còn yếu nên rất dễ bị các loại vi khuẩn xâm nhập.
• Không nên cho trẻ ăn các loại đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp, các loại thực phẩm chứa nhiều acid và đồ uống có ga…
• Nên cho trẻ ăn nhiều đồ ăn dễ tiêu hóa như cháo, súp… Các món ăn giúp giảm lượng axit tiết ra trong dạ dày như dầu thực vật, bánh quy, mật ong, ngũ cốc…

Qua những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị chứng đau dạ dày ở trẻ em, cha mẹ hoàn toàn có thể chủ động gìn giữ sức khỏe cho trẻ. Dù không có biến chứng nguy hiểm nhưng cha mẹ cũng cần theo sát, đưa trẻ đi thăm khám, điều trị khi có những dấu hiệu bất thường.